Λέγοντας αστική καλλιέργεια σε μπαλκόνια αναφερόμαστε στην καλλιέργεια λαχανικών, φρούτων, βοτάνων, αλλά το επεκτείνουμε και στην αστική κτηνοτροφία ή αστική μελισσοκομία.
Οι πόλεις, ειδικά οι Ελληνικές μεγαλουπόλεις, αν και μοιάζουν ένα αφιλόξενο περιβάλλον για καλλιέργειες, κτηνοτροφία ή μελισσοκομία, στην πραγματικότητα αυτό δεν ισχύει.
Υπάρχουν μέρη μέσα στην πόλη όπου μπορεί κάλλιστα κάποιος να καλλιεργήσει, να έχει το δικό του κοτέτσι ή ακόμη και μελίσσια.
Αγαπητέ αναγνώστη, αν και μας αρέσει να δείχνουμε ως παραδείγματα αστικής καλλιέργειας μεγάλες και οργανωμένες προσπάθειες, πράσινες στέγες σε ταράτσες, στην πραγματικότητα αστική καλλιέργεια δε σημαίνει απαραίτητα μεγάλη έκταση και πολλά φυτά με ακριβές εγκαταστάσεις. Αστική καλλιέργεια μπορεί να είναι και μερικές γλάστρες με λαχανικά και βότανα.
Ο πληθυσμός που ζει στις πόλεις, ειδικά στην περίοδο της οικονομικής κρίσης που διανύουμε, αναζητά διεξόδους στα καθημερινά του προβλήματα. Πολλοί αστοί αναζητούν δημιουργικές λύσεις, αξιοποιώντας το περιβάλλον που διαθέτουν. Αξιοποιούν τα μπαλκόνια, τις ταράτσες, τις αυλές, τους ελεύθερους χώρους για να καλλιεργήσουν. Έτσι έχει έχει προκύψει ένας νέος τύπος γεωργίας: η αστική καλλιέργεια.
Αυτός ο νέος τρόπος γεωργίας -αν μπορεί κάποιος να τον ονομάσει γεωργία- αναδεικνύει κοινωνικούς ρόλους, οικονομικές λειτουργίες, περιορισμούς και συμβιωτικές καταστάσεις. Μετατρέπεται σε ένα ενδιαφέρον κοινωνικό πείραμα.
Η αστική καλλιέργεια “ήρθε” για να μας θυμίσει ότι έχουμε τη δυνατότητα να παράγουμε προϊόντα υψηλής ποιότητας ακόμα και μέσα στο όχι και τόσο “καθαρό” αστικό περιβάλλον. Η γεωργική δραστηριότητα στις πόλεις αντιμετωπίζει προκλήσεις, όπως χρήση λιπασμάτων, ορθολογική χρήση νερού και παραγωγή σε ένα περιβάλλον “επιβαρυμένο” ατμοσφαιρικά.
Η αστική γεωργία είναι η καλλιέργεια, η επεξεργασία και η διανομή τροφίμων σε πόλη ή χωριό και περιλαμβάνει κτηνοτροφία, υδατοκαλλιέργειες και μελισσοκομία. Η αστική γεωργία μπορεί να εφαρμοστεί σε πάρκα, σε ιδιωτικούς κήπους και σε ταράτσες. Η ταράτσα αναδεικνύεται ως ο πιο οικονομικός χώρος δημιουργίας απλών “χωραφιών” μέσα στη πόλη! Βέβαια, υπάρχουν και πιο ακριβές λύσεις όπως η κατασκευή θερμοκηπίων σε ταράτσες που σημαίνει υψηλό κόστος αλλά καλή παραγωγή!
Αν και ακούγεται κάπως παράδοξο, το αστικό περιβάλλον είναι μια σχετικά καλή συνθήκη καλλιέργειας και αυτό γιατί το επιβαρυμένο με χημικά χώμα είναι πιο δυσχερές για τα φυτά, από ότι η επιβαρυμένη με χημικά ατμόσφαιρα. Σε κάθε περίπτωση, με λίγη φροντίδα, τα μπαλκόνια και οι ταράτσες μπορούν να παράξουν καλής ποιότητας λαχανικά, σίγουρα καλύτερης από το μέσο όρο της λαϊκής.
Κατάλληλοι χώροι για αστική καλλιέργεια
Επιλέξτε ηλιόλουστους χώρους για το λαχανόκηπο και τα οπωροφόρα και αφήστε τους πιο σκιερούς για καλλωπιστικά φυτά.
Σιγουρευτείτε ότι η επιλογή των φυλλοβόλων φυτών είναι σε ισορροπία με τα αειθαλή, ώστε να υπάρχει εναλλαγή με τις εποχές, αλλά να μην “αδειάζει” ο κήπος σας τελείως το χειμώνα.
Για παράδειγμα, συνδυάστε τα φυλλοβόλα δέντρα, όπως η ροδιά, η αμυγδαλιά, η αχλαδιά, η βανίλια και η βερικοκιά, που έχουν έντονη ανθοφορία την άνοιξη, με κάποια αειθαλή οπωροφόρα, όπως η μουσμουλιά και τα εσπεριδοειδή (εάν τα επιτρέπει η περιοχή), ώστε να έχετε και λίγο πράσινο χρώμα το χειμώνα.
Μπορείτε να συνδυάστε μερικά καλλωπιστικά φυτά τα οποία ίσως να μην είναι χρηστικά αλλά θέλουν λιγότερη δουλειά και το άρωμα ή το χρώμα τους να είναι πολύ σημαντικά για το τελικό αποτέλεσμα του κήπου σας. Βεβαιωθείτε ότι τα ψηλά φυτά είναι πάντοτε πίσω και τα χαμηλά μπροστά, ώστε να μη σας “κλείνουν” οπτικά και κινητικά το χώρο.
Αστική καλλιέργεια στο μπαλκόνι ή ταράτσα
Το ελάχιστο που χρειαζόμαστε για να κάνουμε αστική καλλιέργεια στο μπαλκόνι ή την ταράτσα είναι ζαρντινιέρες και σχετικά μεγάλες γλάστρες (στο μέγεθος ενός ντενεκέ λαδιού ή και μεγαλύτερες).
Στρώνουμε χαλίκι στον πάτο τους για την καλύτερη αποστράγγιση και τις γεμίζουμε με χώμα προφανώς του εμπορίου. Σε αυτό μπορούμε να αναμείξουμε φύλλα από δάση, κομπόστ, κοπριά και περλίτη.
Γενικά επειδή τα φυτά σε γλάστρες έχουν λιγότερη ικανότητα συγκράτησης νερού από ότι αυτά που καλλιεργούνται στο χώμα, τα περισσότερα από τα λαχανικά σπάνια αντέχουν πάνω από 3-4 μέρες το καλοκαίρι χωρίς νερό. Οπότε πριν ξεκινήσουμε την καλλιέργεια, φροντίζουμε πρώτα να εξασφαλίσουμε ότι θα βρίσκεται κάποιος να τα ποτίζει καθ’ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού, ειδάλλως τοποθετούμε αυτόματο πότισμα.
Με την προϋπόθεση ότι το μπαλκόνι ή η ταράτσα μας, έχει τουλάχιστον 3 ώρες ήλιο την ημέρα, μπορούμε να καλλιεργήσουμε σχεδόν όλα τα λαχανικά που έχουμε αναφέρει, καθώς και τα περισσότερα βότανα (ρίγανη, μαντζουράνα, αχίλλεια, δυόσμο, μέντα, λουίζα, δενδρολίβανο, λεβάντα).
Καρπούζια, πεπόνια και κολοκύθες απαιτούν πολύ μεγάλες γλάστρες (βαρελάκια) για να δώσουν αξιόλογο καρπό.
Τα διάφορα δέντρα θέλουν οπωσδήποτε γλάστρες άνω των 40 λίτρων.
Δύο από τα πιο προσαρμοστικά δέντρα σε καλλιέργεια σε γλάστρες είναι η λεμονιά (αρκεί να προστατεύεται από τους βοριάδες) και η κορομηλιά.
Με λίγη προσπάθεια και τύχη και η βερικοκιά και η ροδιά μπορούν να τα πάνε καλά, για λίγα χρόνια όμως.
Τι να προσέξουμε επιλέγοντας φυτά για αστική καλλιέργεια
Δεν αγοράζουμε ποτέ φυτά που δείχνουν σημάδια από ράντισμα, ή έχουν κηλίδες στα φύλλα. Σημαίνει ότι έχουν προσβληθεί από κάτι και συντηρούνται με πολλά χημικά που σημαίνει πως μόλις τα βάλουμε στο μπαλκόνι μας θα το εκδηλώσουν.
Προτιμούμε να αγοράζουμε σχετικά μικρού μεγέθους φυτά ώστε να έχουν τον χρόνο να προσαρμοστούν κατά τη μεταφύτευσή τους και προτιμάμε να τα μεταφυτεύουμε, φθινόπωρο ή αρχές άνοιξης. Σε περίπτωση που έχουμε χώρο για καρποφόρα δέντρα, επιλέγουμε να τα αγοράζουμε τέλη χειμώνα, γυμνόριζα, έχουν το 1/3 της τιμής με την οποία θα πωλούνται την άνοιξη.
Φυτά κατάλληλα για ημισκιερά μπαλκόνια (με ηλιοφάνεια κάτω από δυο ώρες ημερησίως): ρυγχόσπερμο, αγιόκλημα, ορτανσία, αμπέλοψη, κίτρινο γιασεμί, βιβούρνο, λίλιουμ, ρολογιά, αγγελική, αζαλέα, ροδόδεντρο, τα περισσότερα παχύφυτα, γεράνι, γαρδένια, χρυσάνθεμο, καμέλια, δάφνη. Τα περισσότερα από τα υπόλοιπα ανθοφόρα φυτά απαιτούν τουλάχιστον 2 ώρες ηλιοφάνειας για να ευδοκιμήσουν.
Διάφορα βότανα (ρίγανη, μαντζουράνα,φασκόμηλο, λεβάντα, δενδρολίβανο, θυμάρι, λουίζα) είναι γενκά ανθεκτικά φυτά. Όλα τους απαιτούν αρκετές ώρες ηλιοφάνειας, ευδοκιμούν σε ζαρντινιέρες και σε ποικιλία χωμάτων, ελαφρώς όξινα για ρίγανη, φασκόμηλο, ελαφρώς αλκαλικά για λεβάντα, αναπαράγονται όλα τους τόσο με μοσχεύματα όσο και με διαχωρισμό ριζών.
Μελισσοκομία στην πόλη – Δύσκολο αλλά όχι αδύνατο
Εικόνα 2. Μελισσοκομία στη ταράτσα. Θαρραλέα η κυρία.
Μια άλλη εναλλακτική λύση για αστική γεωργία είναι η μελισσοκομία. Πολλοί διατηρούν κυψέλες με μελίσσια σε αυλές, σε ανθόκηπους, ακόμα και σε ταράτσες για να παράγουν δικό τους μέλι. Οι μέλισσες αποτελούν δείκτη περιβαλλοντικής επιβάρυνσης, οπότε καταλαβαίνετε πως όταν αρχίσουν να μειώνονται, κάτι που συμβαίνει ήδη, δεν είναι και πολύ καλό σημάδι. Αν μάλιστα κάποιος λάβει υπόψη του πως οι μέλισσες συμβάλουν στην γονιμοποίηση πολλών μα πολλών φυτικών ειδών.
Οι πιο γενναίοι από εσάς μπορείτε να δοκιμάσετε στη ταράτσα του σπιτιού σας και σας εύχομαι ολόψυχα καλή επιτυχία!!!
Μανιτάρια στην πόλη
Τα μανιτάρια είναι μια εξαιρετική πηγή πρωτεϊνών, που τα καθιστά εναλλακτική λύση στο κόκκινο κρέας και μερικά έχουν φαρμακευτική αξία. Τα περισσότερα είδη καλλιεργούμενων φαγώσιμων μανιταριών δεν απαιτούν ιδιαίτερες συνθήκες και ούτε επίσης μεγάλους χώρους. Έτσι ανάλογα με την ποικιλία μπορείτε να καλλιεργήσετε μανιτάρια σε λίγα τετραγωνικά, στην αυλή, στον κήπο, σε μια αποθήκη, στο γκαράζ, στο υπόγειο, ακόμα και μέσα στο σπίτι στην κουζίνα ή στο μπάνιο.
Τα μανιτάρια καλλιεργούνται σε κατάλληλα υποστρώματα, π.χ. άχυρο, τα οποία μπορούμε να τα αγοράσουμε είτε έτοιμα (αποστειρωμένα και εμβολιασμένα με τον σπόρο του μανιταριού) είτε να τα φτιάξουμε μόνοι μας, δηλαδή να αγοράσουμε τον σπόρο και τα κατάλληλα υλικά και να φτιάξουμε μόνοι μας το υπόστρωμα.
Οι καλύτερες περίοδοι για την καλλιέργεια των μανιταριών είναι η άνοιξη και το φθινόπωρο ενώ σε ορεινές περιοχές της χώρας μας μπορούμε να το κάνουμε και το καλοκαίρι. Το κατάλληλο μέρος για να έχουμε την καλλιέργεια των μανιταριών είναι σημείο που δέχεται έμμεσο φωτισμό, να είναι υγρό και δροσερό.
Ανάλογα με το μανιτάρι που θέλουμε να έχουμε στο τραπέζι μας υπάρχουν και διαφοροποιήσεις όσον αφορά τον τρόπο καλλιέργειας ή το υπόστρωμα. Συνεπώς:
Μανιτάρι- ομπρελίτσα ( Agaris bisporus)
Το κλασσικό λευκό μανιτάρι που έχουμε φάει όλοι μας και μας θυμίζει το Στρουμφοχωριό.. Το μανιτάρι αυτό μπορεί να καλλιεργηθεί είτε στο έδαφος είτε σε σακούλες. Το υπόστρωμα για αυτό το μανιτάρι υπάρχει έτοιμο σε πλαστικούς σάκους με τον σπόρο μέσα και σε ξεχωριστή σακούλα υπάρχει το υλικό με το οποίο θα καλύψουμε την επιφάνεια του υποστρώματος. Το υπόστρωμα στην ουσία είναι η τροφή του μανιταριού ενώ το υλικό για την επιφάνεια του υποστρώματος είναι τύρφη και κιμωλία που βοηθάνε στη διατήρηση της υγρασίας και στη στήριξη του μανιταριού για να μεγαλώσει. Σε διάστημα 3-4 εβδομάδων θα εμφανιστεί η “άσπρη μούχλα” στην επιφάνεια και τότε τοποθετούμε την τύρφη και την κιμωλία σε όλη την επιφάνεια και στο ίδιο πάχος. Μόλις το βάλουμε, ποτίζουμε (ο καταλληλότερος τρόπος είναι να ψεκάζουμε) αλλά και καθ’ όλη τη διάρκεια της καλλιέργειας για να διατηρείται νωπό.
Για να αποφύγουμε, όσο γίνεται, προβλήματα και απρόσκλητους επισκέπτες μπορούμε να καλύψουμε τη καλλιέργεια με σίτα ή πριν την τοποθέτηση των υποστρωμάτων να ασπρίσουμε με ασβέστη και σκόνη γαλαζόπετρας τον χώρο.
Τα μανιτάρια εμφανίζονται από την 5η εβδομάδα και μετά και αυτή η εμφάνιση τους επαναλαμβάνεται για 15 εβδομάδες κατά 10-20 ημέρες.
Τα κόβουμε “στρίβοντάς” τα αλλά χωρίς να έχει ανοίξει η λευκή ομπρελίτσα και τα κρατάμε στο ψυγείο μας για 1 εβδομάδα εντός της οποίας πρέπει να τα μαγειρέψουμε και να τα φάμε ή να τα κάνουμε ωραιότατο μεζέ για το κρασί μας ή να τα κάνουμε δώρο ή ότι θέλουμε.
Στο έδαφος, τώρα, είναι καλύτερο να μην βγάλουμε το υπόστρωμα από τις σακούλες όμως στη περίπτωση αυτή πρέπει να διατηρήσουμε την ατμόσφαιρα υγρή οπότε γύρω- γύρω από τη καλλιέργεια, φτιάχνουμε αυλάκι και βάζουμε νερό και έτσι με την εξάτμιση του νερού θα πετύχουμε αυτό που θέλουμε. Ποτίζουμε συχνά και με μικρές ποσότητες αλλά την περίοδο που σχηματίζονται τα κεφαλάκια ( λευκές καρφίτσες) χρειάζεται λίγο περισσότερο νερό. Τα κόβουμε πάλι στο ίδιο στάδιο και με τον ίδιο τρόπο όπως πριν.
Τα γνωστά μανιτάρια Πλευρώτους ( Pleurotus ostreatus)
Εικόνα 3. Καλλιέργεια μανιταριών σε σακούλες
Η καλλιέργεια του μανιταριού μπορεί να γίνει σε υπόστρωμα αλλά και σε κορμό δένδρου (υπάρχουν στο εμπόριο έτοιμοι, δηλαδή εμβολιασμένοι με σπόρο). Κατάλληλο ξύλο για τη καλλιέργεια είναι η λεύκα, η καστανιά, η μουριά, η οξιά κ.ά. Το ξύλο μας πρέπει να έχει διάμετρο μέχρι 20 εκ. και μήκος μέχρι 30 εκ. και προσοχή: δεν πρέπει να στεγνώσει! Ο σπόρος τοποθετείται σε τρύπες που ανοίγουμε στο ξύλο και στη συνέχεια τις σκεπάζουμε με κομμάτι από τον φλοιό του δέντρου και κάνουμε επάλειψη με κερί. Κατάλληλες περίοδοι είναι η αρχή της άνοιξης και το φθινόπωρο. Σκάβουμε λάκκο (ανάλογα με το μέγεθος του ξύλου) και τον αφήνουμε για μερικές μέρες ανοιχτό πριν βάλουμε το ξύλο μας μέσα. Στο δάπεδο του λάκκου σχηματίζουμε ένα λεπτό στρώμα από σπόρους και στη συνέχεια τοποθετούμε τον κορμό ή τους κορμούς κάθετα στην επιφάνεια του εδάφους. Καλύπτουμε την επιφάνεια του ξύλου που εξέχει επίσης με σπόρο και βάζουμε από πάνω φέτες ξύλου. Περιμετρικά του λάκκου και σε απόσταση μισού μέτρου ανοίγουμε αυλάκι για να αποφύγουμε τα, κατά τα άλλα νοστιμότατα, σαλιγκάρια αλλά και για την ενίσχυση της υγρασίας.
Επίσης, τα Pleurotus μπορούν να καλλιεργηθούν και με υπόστρωμα άχυρου. Το υπόστρωμα αυτό έχει υποστεί θερμική επεξεργασία με ατμό και αποτελείται από άχυρο και σπόρους. Βέβαια, υπάρχει η δυνατότητα να το φτιάξουμε μόνοι μας αυτό το υπόστρωμα αλλά υπάρχει λόγος να ταλαιπωρούμαστε;
Υ.Γ. Τα μανιτάρια δεν είναι εύκολη υπόθεση. Μην απογοητευτείτε.
Εκτροφή σαλιγκαριών στην πόλη
Στη Σοφία και στον Ηλία δεν αρέσουν τα σαλιγκάρια. Τα βρίσκουμε έτσι και έτσι. Σε αντίθεση με τον φίλο της Σοφίας τον Kantharo που τρελαίνεται να τα τρώει.
Όσοι έχετε κήπο με λουλουδάκια, σίγουρα θα έχετε δει και σαλιγκάρια. Οπότε, αν σας αρέσουν μπορείτε να τα μαζέψετε με ένα φτυαράκι μαζί με χώμα και λουλουδάκια και τα βάζετε μέσα σε ένα πλαστικό ενυδρείο. Θα προσθέσετε αμμώδες έδαφος, που είναι το πλέον κατάλληλο, μέχρι να καλυφθούν οι ρίζες των φυτών δίνοντας έτσι την δυνατότητα στα σαλιγκάρια να αναπαραχθούν. Ψεκάστε το χώμα με νερό παρέχοντας την κατάλληλη υγρασία και βάζετε τα σαλιγκάρια σας μέσα. Οι ανάγκες τους είναι ένα φύλλο μαρούλι και να ψεκάζετε με νερό τακτικά για να μη στεγνώσουν τα φυτά.
Όλα τα παραπάνω μπορείτε να τα κάνετε την άνοιξη που εμφανίζονται τα σαλιγκάρια.
Φτιάξτε ένα κοτέτσι στην αυλή ή στην ταράτσα σας
Εικόνα 4. Ξύλινη κατασκευή για κοτέτσι στο σπίτι
Για να φτιάξετε ένα κοτέτσι και να εκθρέψετε κότες στην πόλη δε χρειάζονται πολλά χρήματα, δε χρειάζεται μεγάλος χώρος! Αγοράζουμε ξύλινες κατασκευές, αγοράζουμε και κότες που κάνουν αυγά και σύντομα έχουμε φρέσκα αυγά στο πιάτο μας!
Λαχανόκηπος στην ταράτσα/δώμα
Εικόνα 5. Λαχανόκηπος σε δώμα στους Αμπελοκήπους
Ο λαχανόκηπος στην ταράτσα είναι ένας κήπος που λειτουργεί όπως ακριβώς και στο έδαφος με μόνη διαφορά ότι στην ταράτσα τα φυτά δέχονται πλήρη ηλιοφάνεια, αρκετό άνεμο, πολλή βροχή και πολλή ζέστη το καλοκαίρι! Και εμείς θέλουμε τα φυτά μας όχι μόνο να ευδοκιμήσουν αλλά να μας δώσουν και καρπούς και για αυτό πρέπει να τους προσφέρουμε ότι καλύτερο μπορούμε.
Για αρχή, το εδαφικό υπόστρωμα, το οποίο δεν είναι χώμα, πρέπει να δίνει τη δυνατότητα στα φυτά να αναπτύξουν ένα καλό ριζικό σύστημα ώστε να ικανοποιούνται οι φυσικές, χημικές και βιολογικές ανάγκες του. Άρα, πρέπει να έχει συγκεκριμένο pH ( ανάλογα με το τι θέλουμε να φυτέψουμε) να είναι σταθερό, να απορροφά νερό, να επιτρέπει τον αερισμό του ριζικού συστήματος, να στραγγίζει και να μη συμπιέζεται.
Χρησιμοποιήστε σπορόφυτα που θα βρείτε σε φυτώρια και γεωπονικά καταστήματα ή σπορόφυα που θα έχετε προετοιμάσετε μόνοι σας σε ένα σπορείο.
Η πυκνότητα φύτευσης (αποστάσεις φύτεψης) εξαρτάται από το είδος του φυτού και θα ήταν χρήσιμο να επιτυγχάνεται εδαφοκάλυψη, είτε από τα φυτά είτε από κάποιο άλλο υλικό, ώστε να γίνεται οικονομία νερού και να αποφεύγονται τα ανεπιθύμητα ζιζάνια.
Τις πρώτες μέρες του λαχανόκηπου μας πρέπει να προσέχουμε ιδιαίτερα τα καλά μας περιστεράκια μήπως και μας ξεριζώσουν τα νεαρά φυτά, καθώς θα αναζητούν τροφή!
Είναι προτιμότερο να γίνονται συνδυασμοί φυτών και μάλιστα με διαφορετικά ύψη, π.χ., φασολάκια, πεπόνι, καρπούζι, κολοκύθι, αγγούρι, ντομάτα, πιπεριά, μελιτζάνα. Συνήθως τα φυτά που ανταποκρίνονται καλύτερα στις συνθήκες του τελευταίου ορόφου είναι προσαρμοσμένα στα ξηρά κλίματα με συμπαγές και ανθεκτικό σχήμα.
Αν την ταράτσα σας τη κτυπούν δυνατοί άνεμοι θα πρέπει να φροντίσετε να φτιάξετε έναν ανεμοφράκτη. Ο ανεμοφράκτης μπορεί να γίνει με καλαμιές, φράκτες από πλαστικό, ή με τη χρήση ανθεκτικών φυτών.
Η λίπανση των φυτών γίνεται αποκλειστικά με οργανικό λίπασμα αργής αποδέσμευσης και σε καμιά περίπτωση δεν χρησιμοποιούμε χημικό λίπασμα στο λαχανόκηπο που βρίσκεται σε φυτεμένο δώμα.
Γενικότερα όμως πρέπει να προσέξετε σε κάποια βασικά σημεία όπως:
- Ο λαχανόκηπός σας πρέπει να βρίσκεται στα πιο ηλιόλουστα σημεία του κήπου. Για τη ταράτσα δεν τίθεται τέτοιο θέμα.
- Το μήκος και πλάτος των παρτεριών πρέπει να κυμαίνονται από 1 έως 6 μέτρα. Μην ξεχάσετε στους υπολογισμούς σας τους διαδρόμους ανάμεσα στα παρτέρια.
- Το πότισμα να γίνεται με το χέρι ή με σταλάκτες!
Παραδείγματα αστικής καλλιέργειας ανά τον κόσμο
“Κάθετες φάρμες”, Urban Harvest, Ναϊρόμπι, Κένυα
Εικόνα 6. Κάθετες φάρμες, Urban Harvest, Ναϊρόμπι, Κένυα
Κήποι που αποτελούνται από φυτά που φύονται σε σάκους γεμάτους χώμα και με τρύπες στα πλάγια. Στην Κινμπέρα του Ναϊρόμπι, περισσότεροι από 1.000 αγρότες, κατά κύριο λόγο γυναίκες, χρησιμοποιούν αυτούς τους κήπους για να θρέψουν τις οικογένειές τους και να βελτιώσουν το εισόδημά τους.
“Κήποι από λάστιχα”, ECHO Farms, σε όλη την υποσαχάρια Αφρική
Εικόνα 7. Κήποι από παλιά λάστιχα αυτοκινήτωνν, ECHO Farms, σε όλη την υποσαχάρια Αφρική
Παλιά λάστιχα αυτοκινήτων, κομμένα στη μέση, μετατρέπονται σε ελαφρούς και εύκολα μετακινούμενους υποστηρικτικούς μηχανισμούς. Οι αγρότες τους χρησιμοποιούν για να σταθεροποιήσουν τις ρίζες των φυτών, σε κήπους που δεν υπάρχει πολύ χώμα.
Κοινοτική παραγωγή μπρικέτας από υπολείμματα βιολογικής γεωργίας, στο Ναϊρόμπι
Εικόνα 8. Κοινοτική παραγωγή μπρικέτας από υπολείμματα βιολογικής γεωργίας, στο Ναϊρόμπι
Η ομάδα νέων του Ναϊρόμπι Soweto Youth in Action (SOYIA), σε συνεργασία με την Urban Harvest και την Kenya Green Towns Partnership Association (Green Towns), ανέπτυξαν μια πρωτοβουλία έρευνας δράσης για μια δραστηριότητα κατασκευής μπρικέτας για καύση από αστικά στερεά απορρίμματα και υπολείμματα καλλιεργειών, με στόχο να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας και παράλληλα να μειωθούν οι όγκοι των σκουπιδιών.
Ένα παράδειγμα από τη Ν. Υόρκη! Eagle Street Rooftop Farm
Στο Μπρούκλιν η Eagle Street Rooftop Farms καλλιεργεί φρέσκα προϊόντα προς πώληση στις τοπικές αγορές και στα τοπικά εστιατόρια, στη στέγη μιας παλιάς αποθήκης. Εθελοντές από την περιοχή μπορούν να έρθουν τα Σαββατοκύριακα για να βοηθήσουν και να μάθουν τεχνικές δημιουργίας δικών τους μικρών αστικών κήπων σε περβάζια παραθύρων, εξόδους κινδύνου και σε στέγες.
Αστική καλλιέργεια στην Ολλανδία
Η ευαισθητοποίηση των Ολλανδών σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος, διατήρησης και προστασίας των φυσικών οικοσυστημάτων και η ανάγκη για έναν υγιεινό τρόπο ζωής οδήγησαν στον αναπροσανατολισμό της κοινής αντίληψης για το ρόλο της γεωργίας και αποτελούν την κινητήριο δύναμη για την ανάπτυξή της. Η ανάπτυξη της αστικής γεωργίας στην Ολλανδία είναι πολύπλευρη, με συντονισμένη δράση και στόχο την τοπική παραγωγή και διάθεση των προϊόντων στα αστικά κέντρα, τη γεωπονική και περιβαλλοντική εκπαίδευση, τη μείωση εκπομπών άνθρακα και του κόστους μεταφορών, την απόλαυση του τοπίου, καθώς και την ανάπτυξη δεσμών εμπιστοσύνης για ποιοτικά φρέσκα τρόφιμα γνωστής προελεύσεως.
Σε μεγάλες πόλεις όπως το Άμστερνταμ, το Ρότερνταμ, η Ουτρέχτη, το Ντελφτ, η Χάγη, το Μάαστριχτ, το εμπόδιο της έλλειψης ελεύθερων χώρων για καλλιέργεια αντισταθμίζεται από την αξιοποίηση των πάρκων, των ταρατσών και την εγκατάσταση μικρών θερμοκηπιακών μονάδων. Για παράδειγμα, σουπερμάρκετ παράγουν λαχανικά στις ταράτσες τους με στόχο την προώθηση και την πώληση των προϊόντων σε σχολεία, εταιρείες και εστιατόρια.
Σχολικές μονάδες σε συνεργασία με τους δήμους μετατρέπουν τα πάρκα σε λαχανόκηπους. Τα κυλικεία των σχολείων εξοπλίζονται με τα παραγόμενα λαχανικά και οι μαθητές εξασφαλίζουν ένα φρέσκο κολατσιό, ενώ παράλληλα συμμετέχουν στην παραγωγική διαδικασία μαθαίνοντας να εκτιμούν την αξία των τροφίμων που καταναλώνουν. Σε περιαστικές περιοχές όπως το Wageningen, η κοινότητα διαθέτει 100 τ.μ. σε κάθε πολίτη για καλλιέργεια με αντίτιμο αξίας 100 ευρώ το χρόνο. Φυσικά, μια και δεν υπάρχουν αγροτεμάχια για όλους τους πολίτες, οι ενδιαφερόμενοι συμπληρώνουν τα στοιχεία τους σε μια φόρμα και ακολουθείται σειρά προτεραιότητας.
Εναλλακτικά, οι πολίτες πληρώνουν μια συνδρομή της τάξης των 75 ευρώ ετησίως στη φάρμα της επιλογής τους και απολαμβάνουν λαχανικά της εποχής όλο το χρόνο. Πέρα από τη συνδρομή που πληρώνουν, οι πολίτες έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν εθελοντικά στις καλλιεργητικές εργασίες, όπως η σπορά, το πότισμα, το ξεβοτάνισμα ή η συγκομιδή των λαχανικών.
Ανεξαρτήτως εποχής και φυτικού είδους, τα εστιατόρια θα μπορούν να υποστηρίξουν και να προωθήσουν τις πιο ιδιαίτερες απαιτήσεις των πελατών τους. Το επιχειρηματικό δαιμόνιο των Ολλανδών και η αξιοποίηση της υδροπονικής τεχνογνωσίας θα φέρει μικρές υδροπονικές εγκαταστάσεις εντός των εστιατορίων. Αντίστοιχα με τα ενυδρεία που συναντάμε σε πολλές ελληνικές ψαροταβέρνες, στην Ολλανδία θα συναντάμε μικρά θερμοκήπια κάθετης φυτεύσεως με κόκκινο και μπλε φωτισμό (led lights), που θα παραπέμπουν σε διαστημικά οχήματα. Για παράδειγμα, μια μικρή πειραματική υδροπονική μονάδα αποτελείται από 3 μεταλλικά επίπεδα. Το κάθε επίπεδο φέρει φωτισμό που απαντά σε διαφορετικό μήκος κύματος και υποστηρίζει διαφορετικά στάδια ανάπτυξης των φυτών.
Η αστική γεωργία στην Ολλανδία μπορεί και πρέπει να αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση κυρίως σε χώρες όπως η Ελλάδα, όπου το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού συγκεντρώνεται στις μεγάλες πόλεις. Άνθρωποι κάθε ηλικίας, ανεξαρτήτως εισοδήματος, γίνονται ίσοι, μια και έχουν ελεύθερη και άμεση πρόσβαση στο μεγαλύτερο αγαθό, την κάλυψη σημαντικού μέρους των διατροφικών τους αναγκών.
Τολμήστε την αστική καλλιέργεια
Τολμήστε την αστική καλλιέργεια στο χώρο που έχετε στη διάθεσή σας. Δεν έχετε να χάσετε κάτι. Μόνο να κερδίσετε.
Συντάκτες άρθρου
Ηλίας Αντωνόπουλος (MΣc E-Business – Online Marketing) & Σοφία Παπάζογλου (Γεωπόνος – MSc Διαχείριση Περιβάλλοντος)
Tags: ΑΣΤΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ • ΚΟΤΕΤΣΙ • ΜΕΛΙΣΣΕΣ • ΜΠΑΛΚΟΝΙ • ΠΟΛΗ • ΣΟΦΙΑ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ ΓΕΩΠΟΝΟΣ • ΤΑΡΑΤΣΑ